Wybory parlamentarne odbędą się w dniu 15 października 2023 roku. W tym samym terminie odbędzie się również referendum ogólnokrajowe.

opracowała: adwokat Anna Wieczorek-Kowalska

Z uwagi na obszerny zakres zagadnień związanych z tematem wyborów – w tym artykule zostaną poruszone wyłącznie podstawowe kwestie związane z głosowaniem w wyborach do Sejmu i Senatu Rzeczpospolitej Polskiej w 2023 r. pod kątem ich znaczenia dla lokalnej społeczności, w szczególności obywateli, którzy zdecydowali się na oddanie swojego głosu na terenie powiatu zduńskowolskiego (przy czym kwestia zmiany miejsca głosowania, zasady wydawania kart do głosowania lub zmiana stałego obwodu głosowania nie będzie stanowiła przedmiotu niniejszego artykułu).

Poniższy artykuł skupia się na znaczeniu każdego oddanego głosu, metodyce zliczania głosów, a także na zasadach głosowania.

Głosować można osobiście (w tym także w sposób korespondencyjny) oraz przez pełnomocnika. Na potrzeby niniejszego artykułu omówiona zostanie najczęściej mająca miejsce sytuacja, tj. głosowanie przez uprawnionego obywatela osobiście w lokalu wyborczym, w jego stałym obwodzie głosowania.

Uprawnieni obywatele, którzy zdecydowali się na oddanie swojego głosu na terenie powiatu zduńskowolskiego – mogą zapoznać się z listami kandydatów w wyborach do Sejmu i Senatu w 2023 roku pod następującymi adresami:
Sejm – https://wybory.gov.pl/sejmsenat2023/pl/sejm/okreg/11
Senat – https://wybory.gov.pl/sejmsenat2023/pl/senat/okreg/27

WYBORY DO SEJMU RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ W 2023 ROKU

W wyborach do Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej w 2023 roku obecnie wyznaczonych pozostaje 41 okręgów wyborczych, gdzie w każdym z okręgów wyborczych wybieranych pozostaje od 7 do 20 posłów (łącznie zostanie wybranych 460 posłów). Uprawnieni obywatele, którzy zdecydowali się na oddanie swojego głosu na terenie powiatu zduńskowolskiego będą oddawać swój głos w okręgu wyborczym numer 11, gdzie do zdobycia pozostaje 12 mandatów poselskich.

Zgodnie z treścią art. 227 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1277 z późn. zm.) (zwana dalej: kod. wyb.).:

  • Wyborca głosuje tylko na jedną listę kandydatów, stawiając na karcie do głosowania znak „x” w kratce z lewej strony obok nazwiska jednego z kandydatów z tej listy przez co wskazuje jego pierwszeństwo do uzyskania mandatu;
  • za nieważny uznaje się głos, jeżeli na karcie do głosowania postawiono znak „x” w kratce z lewej strony obok nazwisk dwóch lub większej liczby kandydatów z różnych list kandydatów albo nie postawiono tego znaku w kratce z lewej strony obok nazwiska żadnego kandydata z którejkolwiek z list, z zastrzeżeniem, iż jeżeli na karcie do głosowania znak „x” postawiono w kratce z lewej strony wyłącznie obok nazwiska kandydata z jednej tylko listy kandydatów, a nazwisko tego kandydata zostało z tej listy skreślone, to głos taki uznaje się za ważny i oddany na tę listę;
  • za nieważny uznaje się głos, jeżeli na karcie do głosowania znak „x” postawiono w kratce z lewej strony wyłącznie obok nazwiska kandydata umieszczonego na liście kandydatów, której rejestracja została unieważniona;
  • jeżeli na karcie do głosowania znak „x” postawiono w kratce z lewej strony obok nazwisk dwóch lub większej liczby kandydatów z tej samej listy kandydatów, to głos taki uważa się za głos ważnie oddany na wskazaną listę kandydatów z przyznaniem pierwszeństwa do uzyskania mandatu kandydatowi na posła, którego nazwisko na tej liście umieszczone jest w pierwszej kolejności.

Pomijając etapy pośrednie, należy wskazać, iż ostatecznie podziału mandatów pomiędzy uprawnione listy kandydatów dokonuje okręgowa komisja wyborcza – wykorzystując do ww. metodę d’Hondta określoną w art. 232 § 1 kod. wyb., tj.:

liczbę głosów ważnych oddanych na każdą z tych list w okręgu wyborczym dzieli się kolejno przez: 1; 2; 3; 4 i dalsze kolejne liczby aż do chwili, gdy z otrzymanych w ten sposób ilorazów da się uszeregować tyle kolejno największych liczb, ile wynosi liczba mandatów do rozdzielenia między te listy w okręgu;
każdej liście przyznaje się tyle mandatów, ile spośród ustalonego w powyższy sposób szeregu ilorazów przypada jej liczb kolejno największych.

Natomiast zgodnie z treścią art. 232 § 2 kod. wyb. – jeżeli kilka list uzyskało ilorazy równe ostatniej liczbie z liczb uszeregowanych w podany sposób, a list tych jest więcej niż mandatów do rozdzielenia, pierwszeństwo mają listy w kolejności ogólnej liczby oddanych na nie głosów. Gdyby na dwie lub więcej list oddano równą liczbę głosów, o pierwszeństwie rozstrzyga liczba obwodów głosowania, w których na daną listę oddano większą liczbę głosów.

Przykład 1.

W okręgu ośmiomandatowym oddano 12900 głosów (na potrzeby przykładu – każdy z komitetów wyborczych przekroczył tzw. próg wyborczy) – A uzyskał 5100 głosów, B – uzyskał 3600 głosów, C – uzyskał 2400 głosów, D – uzyskał 300 głosów, E – uzyskał 1500 głosów. Dzieląc ww. wyniki przez: 1; 2; 3; 4 i dalsze kolejne liczby uzyskany został wynik w postaci 4 mandatów dla komitetu wyborczego A, 2 mandaty dla komitetu wyborczego B, po 1 mandacie dla komitetu wyborczego C i E. Komitet wyborczy D nie uzyskał mandatu.

Jak wynika z art. 233 kod. wyb. mandaty przypadające danej liście kandydatów uzyskują kandydaci w kolejności otrzymanej liczby głosów. Jeżeli dwóch lub więcej kandydatów otrzymało równą liczbę głosów uprawniającą do uzyskania mandatu z danej listy, o pierwszeństwie rozstrzyga większa liczba obwodów głosowania, w których jeden z kandydatów uzyskał więcej głosów, a jeżeli liczba tych obwodów byłaby równa, o pierwszeństwie rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez przewodniczącego okręgowej komisji wyborczej w obecności członków komisji oraz pełnomocników wyborczych.

Przykład 2.

W przypadku podziału mandatów pomiędzy uprawnione listy kandydatów wskazane w przykładzie 1, w przypadku rozkładu głosów w sposób wskazany w poniższej tabeli – mandaty uzyskaliby kandydaci: A1, A2, A3, A4, B1, B3, C1, E2.

Ponadto przypomnieć należy o progu wyborczym, tj. iż zgodnie z treścią art. 196 kod. wyb. w podziale mandatów w okręgach wyborczych uwzględnia się wyłącznie listy kandydatów na posłów tych komitetów wyborczych, których listy otrzymały co najmniej 5% ważnie oddanych głosów w skali kraju, natomiast listy kandydatów na posłów koalicyjnych komitetów wyborczych uwzględnia się w podziale mandatów w okręgach wyborczych, jeżeli ich listy otrzymały co najmniej 8% ważnie oddanych głosów w skali kraju (co do zasady, gdyż istnieją wyjątki np. zwolnienia z progów wyborczych komitetów mniejszości narodowych).

WYBORY DO SENATU RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ W 2023 ROKU

W wyborach do Senatu Rzeczpospolitej Polskiej w 2023 roku obecnie wyznaczonych pozostaje 100 jednomandatowych okręgów wyborczych (łącznie zostanie wybranych 100 senatorów). Uprawnieni obywatele, którzy zdecydowali się na oddanie swojego głosu na terenie powiatu zduńskowolskiego będą oddawać swój głos w okręgu wyborczym numer 27.

Zgodnie z treścią art. 248 kod. wyb. wyborca głosuje na określonego kandydata, stawiając na karcie do głosowania znak „x” z lewej strony obok jego nazwiska, natomiast jeżeli zostanie zarejestrowany tylko jeden kandydat, wyborca głosuje na tego kandydata, stawiając znak „x” w kratce oznaczonej słowem „TAK” z lewej strony obok nazwiska kandydata. Postawienie znaku „x” w kratce oznaczonej słowem „NIE” z lewej strony obok nazwiska tego kandydata oznacza, że jest to głos ważny oddany przeciwko wyborowi kandydata.

Natomiast zgodnie z treścią art. 249 kod. wyb.:

  • jeżeli na karcie do głosowania nie postawiono znaku „x” w kratce z lewej strony obok nazwiska któregokolwiek z kandydatów, to taką kartę uznaje się za kartę ważną z głosem nieważnym;
  • jeżeli na karcie do głosowania postawiono znak „x” w kratce z lewej strony obok nazwisk dwóch lub większej liczby kandydatów, to taką kartę uznaje się za kartę ważną z głosem nieważnym;
  • jeżeli na karcie do głosowania postawiono znak „x” w kratce z lewej strony wyłącznie przy nazwisku kandydata, którego nazwisko zostało skreślone, to taką kartę uznaje się za kartę ważną z głosem nieważnym;
  • jeżeli w sytuacji, gdy zostanie zarejestrowany tylko jeden kandydat, nie postawiono znaku „x” w żadnej kratce albo postawiono znaki „x” w obu kratkach, to taką kartę uznaje się za kartę ważną z głosem nieważnym.

Senatorem zostaje wybrany ten kandydat, który otrzymał największą ilość oddanych ważnych głosów. Natomiast jeżeli dwóch lub więcej kandydatów otrzymało liczbę głosów uprawniającą do uzyskania mandatu, to o pierwszeństwie rozstrzyga większa liczba obwodów głosowania, w których jeden z kandydatów uzyskał więcej głosów.

W przypadku, gdyby liczba tych obwodów okazałaby się równa – to pierwszeństwie rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez przewodniczącego okręgowej komisji wyborczej w obecności członków komisji oraz pełnomocników wyborczych. W sytuacji, jeżeli zostanie zarejestrowany tylko jeden kandydat – uważa się go za wybranego, jeżeli w głosowaniu otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów.

DODATKOWE INFORMACJE

Na koniec przypomnieć należy także, iż głosowanie w lokalach wyborczych odbywać się będzie w dniu 15 października 2023 r. od godz. 7:00 do godz. 21:00 (co do zasady, gdyż istnieją wyjątki – np. głosowanie w odrębnych obwodach głosowania oraz w obwodach głosowania utworzonych na polskich statkach morskich może się rozpocząć później niż o godzinie 7:00, o ile nie będzie to miało wpływu na możliwość sprawnego oddania głosu przez wszystkich uprawnionych wyborców), natomiast cisza wyborcza zaczyna się 24 godziny przed dniem głosowania i trwa do jego zakończenia. Frekwencja wyborcza nie wpływa na ważność wyborów parlamentarnych.

Potrzebujesz więcej informacji?
Sprawdź pozostałe wiadomości
Obserwuj nas także tutaj: